• nl_NL
  • de_DE_formal
  • en_GB
Flitslicht of videolicht voor onderwaterfotografie

Videolicht of flitslicht voor onderwater, wat is de beste optie?

Bijna alle vragen die ik krijg over onderwaterfotografie gaan over licht. Dat is geen verrassing. Bijna alles wat mis kan gaan in je foto is licht gerelateerd. Eentje van die veelgestelde vragen is: videolicht of flitslicht voor onderwater, wat zal ik kiezen?

Waarom heb je extra licht nodig onderwater?

Iedereen die zijn neus wel eens onderwater gestoken heeft weet dat het donkerder onder het wateroppervlak is dan boven water. 

Water  absorbeert licht. Hoe dieper  je onder water duikt, des te minder licht er door het water heen kan dringen. Daarnaast worden de kleuren minder levendig en sommige kleuren verdwijnen helemaal.

Je kunt videolicht of flitslicht voor onderwater gebruiken om:

  • je onderwerp in de schijnwerper te zetten, letterlijk en figuurlijk.
  • kleuren die je door diepte verloren bent terug te halen, als eerste rood en oranje
  • je onderwerp los te maken van de achtergrond, door de achtergrond donkerder of zelfs zwart te maken (zie het voorbeeld van het visje hieronder)

In Nederland merk je het verschil van licht naar donker gelijk, je duikt als het ware het donker in. In  tropisch water in het buitenland is dat misschien iets minder duidelijk. Maar zodra je een foto wilt maken, merk je het direct:

zonder extra licht krijg je donkere of bewogen foto’s met een groene of blauwe kleurzweem.

Voor een scherpe, heldere foto heb je dus licht nodig. Je hebt de keuze uit:

  • videolicht
  • flitslicht
Videolicht of flitslicht voor onderwater

Video lampen

De naam zegt het al, een video lamp wordt het meeste gebruikt voor het maken van video. Maar natuurlijk kun je er ook foto’s mee maken.

Omdat je zo snel licht verliest onderwater, is het belangrijk een zo sterk mogelijke videolamp te gebruiken. De hoeveelheid licht wordt aangegeven in Lumen.

Mijn videolampen hebben 8000 lumen. Ik kan ze prima gebruiken voor macro of een closefocus wideangle, zolang ik maar dichtbij mijn onderwerp blijf. 
Wil ik iets fotograferen wat verder van mijn lens verwijderd is? Dan heb ik al snel te weinig licht.
Heb je meer budget voor meer lumen, kies dan voor een zo hogere lumen, het liefst eentje die stapsgewijs in sterkte is in te stellen.

Kun je dan niet gewoon foto’s maken met het licht van je duiklamp?
Vaak is een duiklamp niet fel genoeg, je hebt minder lumen nodig om te zien dan om te fotograferen. Je ogen zijn beter in het oppikken van licht dan je camera. De straal licht uit een duiklamp is vaak gebundeld om een strakke lichtstraal te creëren waarmee je onderwater duidelijk iets kunt uitlichten. Het midden van de lichtstraal is dan ook vaak feller, je hebt als het ware een “hotspot” in het midden. Je kunt daarmee geen gelijkmatige belichting creeeren. Een voorbeeld daarvan zie je in onderstaande foto.
Een videolicht heeft een betere spreiding én verdeling van het licht.

Videolicht of flitslicht voor onderwater

Flitsers voor onderwaterfotografie

Een waterdichte flitser die geschikt is om mee te duiken werkt als een normale cameraflitser en geeft een krachtige, korte lichtstoot. De flitser staat in verbinding met de camera door middel van flitskabeltjes. Die zitten aan de ene kant in het waterhuis van de camera, waar ze het licht opvangen van de flitser van de camera zelf. Met dat lichtsignaal krijgt de flitser het signaal om op het juiste moment de flits af te laten gaan.

Dit licht is zo sterk en kort dat het de beweging van het onderwerp in een foto kan “bevriezen”.

Dit bevriezingseffect is niet alleen van toepassing op beweging van het onderwerp, maar ook op beweging van de camera/jijzelf. Zonder dat bevriezingseffect loop je het risico op een langzame sluitertijd wat de oorzaak is van je bewogen foto’s.

Als je een camera hebt waarbij je de sluitertijd niet zelf kan instellen, zoals de Olympus TG, dan is een flitser de oplossing voor je bewogen foto’s. 

De kracht van een flitser wordt weergegeven door het richtgetal of in het engels ook wel “guide number”

Het richtgetal varieert tussen 20 en 40, hoe hoger het nummer des te sterker de flitser.

Een videolicht of flitslicht voor onderwater kopen

Als je videolicht of flitslicht voor onderwaterfotografie wilt gaan kopen, waar houd je dan rekening mee?

  • De kracht van de lamp
    Bij een flitser wordt dat weergegeven als richtgetal, bij een videolamp in lumen. De  kracht van je video- of flitslicht is een cruciale factor om rekening mee te houden. Een feller licht geeft je meer flexibiliteit bij het fotograferen, zodat je ook in helderder water genoeg licht hebt.
  • Stralingshoek
    Hoe wijd is je straal licht? Als je alleen macro foto’s maakt, dan is een kleinere hoek voldoende. Als je ook groothoekfoto’s maakt, kan het zinvol zijn om te kiezen voor iets met een bredere dekkingshoek. Vanaf 100 graden en meer kun je dan goed gebruiken.
  • De herlaad-snelheid
    Er is niets frustrerender dan wachten tot een flitser weer geladen is zodat je je volgende shot af kunt vuren. Als je actie fotografeert, raad ik je sterk aan om een flitser te kopen met de hoogste recycle rate die je je kunt veroorloven. Op vol vermogen is één seconde oplaadtijd ideaal en twee seconden is redelijk. Als de flitser minder vermogen heeft, zou de herlaad rate natuurlijk moeten verbeteren.
  • Kleurtemperatuur
    De kleurtemperatuur van een flitser bepaalt hoe warm of koel het uitgestraalde licht is. De meeste flitsers variëren van 4600 tot 5600K – waarbij 4600 warm is en 5600 aan de koelere kant. Als je met twee verschillende flitsers werkt, is het belangrijk dat ze beide dezelfde temperatuur/kleur hebben.
  • Het formaat van de flitser
    Een afweging tussen formaat, gewicht versus kwaliteit. Als je veel reist is het handig om rekening te houden met het gewicht in je handbagage. Een kleinere flitser kun je ook gemakkelijker richten én maakt je overall set-up kleiner zodat het makkelijker te hanteren is.
  • Batterij/accu
    Hoe lang kan je je lamp gebruiken? Voor een videolamp is het belangrijk om te weten hoe lang de lamp op vol of halve power aan blijft en bij flits hoeveel opnames je kunt maken. Kun je de batterijen onderweg opladen of heb je reservebatterijen nodig

Voordelen flitser  ten opzichte van een videolamp voor onderwaterfotografie                          

  • Een flitser is veel sterker dan een videolamp
    Je kunt meer afstand tot je onderwerp houden met flitslicht. Omdat je licht sterker is kan het een grotere afstand overbruggen.

  • Een flitser kan je onderwerp “bevriezen”
    Door  de felle uitbarsting van veel licht in combinatie met je sluitertijd, kun je je onderwerp goed scherp fotograferen. Alle beweging, zowel dat van je onderwerp als dat van je zelf wordt “bevroren”.  Een videolamp geeft minder licht, waardoor de sluiter langer open moet staan en al snel bewegingsonscherpte zal geven. (je kan natuurlijk je diafragma verder openen of je iso verhogen, wat ook nadelen kan hebben)
  • Dieren zijn minder bang van flits dan van continu licht
    Met een flitser valt je als onderwaterfotograaf minder op voor de dieren onderwater.  Sommige zeedieren zijn gevoelig voor licht en schrikken van het felle licht. Het is gemakkelijker om bijvoorbeeld een zeepaardje te fotograferen met een flitser dan met constant licht. Met contant licht draait het al snel van je weg. Ook schrikkerige/schuwe dieren vluchten sneller voor je continu licht.
    Doordat je videolicht een contrast heeft tussen wel/geen licht, ziet een visje het licht aankomen. Het ziet licht/schaduw bewegen en vlucht alvast voor jij met je camera dichtbij genoeg kon komen voor een foto. Met een flitser hoeft ie daar niet van te schrikken, het licht wordt pas afgevuurd als de foto gemaakt wordt.

  • Langere accuduur
    Omdat de flitser alleen gebruikt wordt bij het nemen van het foto, gaat de accu over het algemeen veel langer mee dan bij een videolicht die veel langer aan is. Meestal staat je videolicht aan gedurende een groot deel van de duik.
  • Geen effect op sluitertijd
    Doordat je flitslicht géén effect heeft op de sluitertijd, kun je belichting van je voorgrond én achtergrond apart van elkaar bepalen. Hieronder zie je twee badeendjes onderwater in een zwembad. De eendjes zijn nagenoeg op de zelfde afstand gefotografeerd. De eendjes zelf hebben dezelfde belichting, terwijl de achtergrond links (1/50sec) lichter is dan rechts. (1/100sec)

Nadeel van een onderwater flitser

Een van de grootste nadelen van een flitser is dat je moet leren hoe je hem moet gebruiken. Het combineren van omgevingslicht met je flitslicht kan een uitdaging zijn.
Wil je meer leren over het fotograferen onder water en het toevoegen van extra licht?
Schrijf je dan hier in voor de nieuwsbrief. Binnenkort publiceer ik een cursus waarin je alles leer over het gebruik van licht. Via de nieuwsbrief kun je je als eerste, met korting!, inschrijven.

Voordelen van een videolamp onderwater

Heeft een videolamp dan geen voordelen? Jazeker!

  • Een videolamp is veel gemakkelijker te gebruiken! Omdat het licht al aan is, kun je zien waar het licht op je onderwerp valt. Je kunt kijken waar de schaduwen ontstaan en of je onderwerp op zijn mooist uitgelicht is.
  • Als je camera de belichting op je life-view laat zien, kun je zelfs al controleren of de foto niet onder- of overbelicht is.
  • Je hebt geen flitskabels nodig. Omdat een videolicht continue brandt, heb je geen flitskabels nodig om het licht aan te sturen op het moment dat je een foto neemt. Als je videolamp krachtig genoeg is, kan je er ook off-camera belichting mee doen, zoals op de foto bovenaan de pagina. Het licht in de achtergrond en voorgrond is van een videolicht.
  • Tijdens nachtduiken is je videolamp ook direct je duiklamp. (maar neem ook een reserve duiklamp mee, want je accu zal sneller leeg raken!)
  • Een videolamp is ook multifunctioneel. Misschien vind jij het leuk om afwisselend video en foto’s te schieten. Met een videolicht kun je wel foto’s én video maken, met flits kun je alleen fotograferen. 

×